Ontmoeten
Op een vroege zondagmorgen wandel ik in Arnhem op een haast verlaten industrieterrein naar mijn bestemming. De sombere grote gebouwen en het stelsel van pijpleidingen op stellages hebben een sombere en industriële uitstraling, ondanks het schitterende herfstweer. De blauwe lucht en de al kleurende bomen op het terrein verlichten enigszins de sfeer. Enkele honderden meters verderop zie ik in de brede straten van het terrein nog een groepje mensen lopen. Ze gaan een gebouw binnen waarvan de ingang gemarkeerd is met twee oranjekleurige vlaggen van een bekend fotocamera merk. Ik volg het groepje en betreed via een half geopend rolluik het gebouw. Het ziet er uit als een verlaten fabriekshal, die voor deze dag tijdelijk ingericht is. Het stucwerk van de muren is gehavend, langs de wanden en plafonds lopen buizen en kabels die afgeknipt en afgezaagd zijn. Ondanks het zonlicht dat via de dakkoepels binnenkomt is het kil en koud.
In deze leegstaande fabriekshal worden dit weekend workshops en lezingen gehouden over fotografie, georganiseerd door een bekend cameramerk in samenwerking met een winkelketen. Bij het ontvangsttafeltje staan enkele koukleumende dames en heren, die mij op vertoon van mijn toegangsbewijs een programma flyer en een consumptiemunt verstreken. Deze dag kan ik alleen de morgen hier zijn, in verband met andere activiteiten in de rest van de dag. In de ruime en haast lege fabriekshal bestudeer ik haastig het programma. Langs de randen van de hal zie ik stands en tentjes waar blijkbaar het en en ander gebeurd. Door de grootsheid van de ruimte lijken die opstellingen haast te verdrinken in de zee van ruimte. Ik had mij van te voren willen inschrijven voor enkele workshops, maar door mijn late inschrijving was zowat alles al volgeboekt. Een medewerker ziet mij zoeken in de flyer en vraagt of hij kan helpen. Ik zeg dat volgens de website alle workshops al volgeboekt zouden zijn. “Welke zou je dan willen doen”, vraagt hij en snel zoek ik er eentje uit de lijst. “Dat is daar in die hoek en je sluit maar gewoon aan”, zegt hij. Zo makkelijk gaat dat dus.
Zo beland ik dan opeens bij de workshop ‘concertfotografie’ in een enigszins verduisterde ruimte in een hoek van het fabrieksgebouw. Er is een klein podium gebouwd, daar achter een zwart doek en er omheen een stellage met podium belichting. De workshop wordt gegeven door een professionele concertfotograaf die sinds enkele jaren zijn inkomsten haalt uit het maken van succesvolle concertfoto’s van beroemde artiesten. In zijn inleidende praatje lijkt de tournee met de Rolling Stones een van de hoogtepunten in zijn carrière te zijn. We zijn met een gemengd groepje van zo’n 15 fotografen en het feit dat ik zonder te reserveren mijzelf ertussen geschoven heb, lijkt niet op te vallen. Op het podium maakt een muzikant, gekleed in een soort ruimtevaarderskostuum zich gereed. We krijgen de opdracht om te proberen goede actiefoto’s van de muzikant te maken. Om het moeilijk te maken verandert de verlichting in een podiumbelichting met steeds wisselende kleuren. De muzikant speelt gitaar en bespeelt verder een arsenaal van keyboards en elektronische apparatuur.
Door het steeds wisselende en schaarse licht blijkt het moeilijker dan verwacht om een redelijke foto te maken. Drie sessies van ieder zo’n tien minuten maken we mee, waarbij de muzikant een soort stampende housemuziek produceert. Tussen de sessies gaat het normale licht aan en krijgen we tips hoe het resultaat te verbeteren. In totaal maak ik in deze workshop zo’n 75 foto’s, later zal ik er wel iets bruikbaar tussen gaan vinden. Het is een leerzame workshop die mij vooral meer waardering van het werk van een concertfotograaf geeft.
Na afloop wissel ik de consumptiemunt in voor een bekertje koffie en zoek een volgende workshop van anderhalf uur uit. Die met de titel ‘straatfotografie’ lijkt me wel wat. Vooral tijdens mijn reizen zie ik vaak taferelen en mensen die zeer fotogeniek zijn. Het kost mij dan altijd moeite om de drempel te overwinnen om dan zomaar foto’s te maken van onbekende mensen. Misschien is eerst contact maken met die onbekenden wel het moeilijkste. Het zomaar foto’s van mensen maken is een inbreuk op de privacy en daar heb ik moeite mee. Van grote afstand en proberen onopgemerkt die foto’s te maken is een mogelijkheid. Maar het resultaat zal altijd minder zijn dan een foto’s die met een goed wederzijds gevoel van dichtbij genomen is.
De workshop ‘straatfotografie’ wordt gegeven in een soort opblaasbare iglotent die in een hoek van de fabriekshal staat. Het dak van de tent is half open, waardoor er galmende geluiden uit de hal binnendringen en de workshopleider moeite moet doen om verstaanbaar te zijn voor het groepje mensen dat op stoeltjes zittend aandachtig luistert. Hij begint zijn verhaal met een vertoning van eigen werk en een uitleg hoe en waarom de foto’s gemaakt zijn. Als ik een tip uit zijn betoog wil onthouden, dan is dat de term ‘ontmoeten’. Ik leer deze ochtend dat je ‘ontmoeten’ op twee manieren kunt gebruiken.
Het gaat om het ontmoeten van mensen en daar contact mee maken. Contact maken om te laten weten dat je een foto wilt maken, om later gedoe over privacy te voorkomen. Het kan ook zijn dat je eerst investeert in contact maken om dat later te gebruiken. Door eerst zonder camera contact te maken met de mensen toon je interesse in hun persoon en in hun leven. Later, soms zelfs weken daarna, kun je terugkomen en de geïnvesteerde tijd gebruiken om dan die foto’s te maken die je zou willen maken van die mensen in hun eigen leefomgeving.
De tweede definitie van ‘ontmoeten’ zou kunnen zijn ‘ont-moeten’. De workshopleider zegt dat hij vaak in zijn geliefde steden zwerft zonder een duidelijk doel, of zonder een vast omlijnd plan voor foto’s. Niets hoeft en niets moet. Pas als de tijd er rijp voor is en de omstandigheden toevallig goed zijn, zul je die foto’s kunnen maken die je nooit had kunnen plannen. Dat is de wijsheid die ik van deze workshop mee terug neem.
Deze workshop wordt afgesloten met een korte wandeling over het fabrieksterrein en met een rondje om het gebouw. Het kanaal er naast en de in onbruik zijnde spoorrails over het terrein schitteren in de herfstzon. Omdat ik de camera toch bij me had, daar maar enkele foto’s van gemaakt, want tenslotte: niets moet.
Deze vreemde foto scoort het beste van de enkele foto’s die ik op een fotografie site gezet heb, binnen het uur krijgt het 90 van de 100 punten. Waarom? De foto helemaal boven op deze pagina met de gekleurde herfstboom en de fabrieksgebouwen tegen een blauwe lucht, vind ik zelf het mooiste. Die foto hiernaast toont het ruimtevaarders poppetje op de apparatuur van de house-muzikant bij de concertfotografie workshop.