Kiezen
De dag waar heel Suriname naar toe geleefd heeft is gepasseerd. Daarmee is nog lang niet alles voltooid. Er is dan wel een voorlopige uitslag van de landelijke verkiezingen op 25 mei 2015, maar de definitieve uitslag wordt pas over twee weken verwacht. De grote winnaar lijkt de NDP te zijn, de partij die voorgezeten wordt door de zittende president Bouterse, althans voor de zetels in De Nationale Assemblee. 
Bij de tellingen voor de districtsraden overheersen de stemmen voor de partij V7, met als leider Santokhi. Beide grote leiders zijn elkaars opponent. Het was een verkiezingsuitslag waar niemand gelukkig mee is, zoals iemand hier zei. Vanwege mijn werk bij een mediabedrijf kon ik het van dichtbij meemaken. In de aanloop naar de verkiezingen ben ik bij partijbijeenkomsten geweest en ik heb enkele partijleiders van dichtbij gezien. Het viel mij op dat iedereen, inclusief de president, benaderbaar is en zich tussen volk en aanhangers begeeft. Speciale veiligheidsmaatregelen heb ik niet gezien. Het enthousiasme van de aanhangers van de partijen vind ik bijzonder groot. Een massameeting van een partij lijkt op het optreden van een populaire artiest waarbij het publiek ‘uit zijn dak gaat’ en tropische regenbuien trotseert. Het is mij opgevallen dat de partijprogramma’s nauwelijks ter sprake komen tijdens de campagnes. Blijkbaar kiest de bevolking niet op de doelstellingen van de partij, maar meer op het aanzien of de verbondenheid met de partij.
Op de dag van de verkiezing heb ik een stembureau van binnen gezien, maar dat verschilt niet zo veel met dat wat we in Nederland gewend zijn. De stemhokjes hebben geen gordijntje, dat schijnt nodig te zijn om te controleren of er geen foto’s of ‘selfies’ gemaakt worden in het hokje. Er wordt hier nog steeds gekleurd met het rode potlood en de kiezer komt met een blauw gekleurde pink het stembureau uit. Er wordt van alles gedaan om te voorkomen dat er gefraudeerd wordt. De ingevulde biljetten verdwijnen in twee melkbussen, een bus voor blauwe biljetten voor DNA stemming en een bus voor de witte biljetten voor de keus voor de ressort-raden.
Er zijn honderden stembureaus over het land verspreid. Het district Sipaliwini beslaat 80% van de oppervlakte van Suriname en is het dunst bevolkt. Ook in dit bosgebied moeten de lokale stembureaus van materiaal voorzien worden. Een week voor de verkiezing is speciaal opgeleid stembureaupersoneel per vliegtuig en korjaal de binnenlanden ingetrokken. Ieder stembureau krijgt een stemkit, een grote grijze stalen kist voorzien van materialen zoals potloden, touw, documenten, blauwe inkt, tot en met toiletpapier. In totaal zijn het 35 soorten artikelen. Na de stemming moeten al die spullen weer terug getransporteerd worden naar het Centraal Hoofd Stembureau.
Door het niet vlekkeloos verlopen van de communicatie, in het bijzonder met de stembureaus in de afgelegen gebieden, kan niet verwacht worden dat er op het eind van de avond al een volledige uitslag is. Uit gesprekken met de dataverwerkers blijkt dat sommige kleine stembureaus in de binnenlanden vergeten om de uitslag door te geven. Mogelijk dat ze gehandicapt zijn door een niet volledig optimaal werkende infrastructuur. Op het eind van de stemdag is er nog steeds geen voorlopige uitslag bekend en dat leidt tot commotie bij de nieuwsmedia. Ik leer uit gesprekken veel over de verwerking van de stemmen. Na de sluiting om 19 uur tellen de lokale stembureaus de ingevulde biljetten met de hand. Dan wordt er een geschreven proces verbaal opgesteld. Een foto van die formulieren wordt met WhatsApp naar Paramaribo gestuurd. Een snel en correct werkend internet is dan een vereiste en daar zit ook een deel van de vertraging. De resultaten komen binnen in een daarvoor ingerichte sporthal. Met de hand en rekenmachine worden er controles op de lijsten uitgevoerd en dan nogmaals door een onafhankelijk onderzoeksbureau gecontroleerd. Is de lijst voor dat ene ressort in dat ene district in orde of gecorrigeerd, dan wordt het overgetypt in Het Systeem. Navraag leert dat er eigenlijk drie systemen zijn, voor zover ik begrijp voor het Centraal Hoofd Stembureau, voor Binnenlandse Zaken en voor de media. Die systemen lopen niet parallel en juist dat systeem voor de media zou overbelast zijn geraakt. Maar dat wordt door de verantwoordelijken weer tegengesproken: “wel nee, er kwam gewoon geen nieuwe informatie binnen”. Uiteindelijk gaan de uitslagen van die sporthal dan naar het Centraal Hoofd Stembureau dat elders in Paramaribo is gevestigd, voor de publicatie. Tot die tijd doet men daar niets, men vergadert over procedures en wacht af.
Districts Commandant Jerry Miranda
Men ziet zelf wel in dat het huidige systeem met alle schakels en controles wat verouderd is en vernieuwing behoeft. Dat is ook de mening van de beide Districts Commandanten van Paramaribo, zeg maar burgemeesters. Maar de wet schrijft nu eenmaal voor dat de procedures zo uitgevoerd moeten worden, “dus dan doen we dat”. Op de vraag aan de burgemeesters wanneer nu echt de definitieve einduitslag te verwachten is, kan men geen uitspraak doen. “Maar in ieder geval voor de volgende verkiezing”, aldus de Districts Commandant. “We moeten nu eenmaal controleren op kleine foutjes, toch? Maar we zijn lekker bezig en we laten ons niet opjutten”. De echt definitieve en totale uitslag wordt over twee weken verwacht, net zoals bij de verkiezingen in de afgelopen jaren.
Voor als u niet zou weten hoe u moet stemmen is hier een afdruk van de pamfletten waarop alles nog eens uitgelegd wordt:
Bijna een week na de verkiezingsdag ontstaat er onrust en twijfels over de nauwkeurigheid van de tellingen. Er wordt een officieel protest ingediend door de partij NDP. In een brief aan het Centraal Hoofd Stembureau wordt getwijfeld aan de correctheid op basis van waarnemingen van vertegenwoordigers van de NDP. Er wordt besloten tot een hertelling van de biljetten van een aantal stembureaus. 
De stemkits en de stembiljetten zijn opgeslagen in de NIS, het Nationale Indoor Sportcentrum. De telling is openbaar en het staat iedereen vrij om te komen kijken. Het tellen begint in de middag van zondag 31 mei en wanneer het klaar is, lijkt vooralsnog onduidelijk. Uiteraard is er grote belangstelling van de media, de belanghebbenden zoals de kandidaten, maar ook publiek is ruim vertegenwoordigd. De sfeer in de sporthal lijkt op die van een gezellige beurs. 
De verzegelde pakketten met de stembiljetten worden onder toezicht van politie, het Onafhankelijk Kies Bureau (OKB) en de Districts Commandanten geopend. In het openbaar worden alle biljetten van een groot aantal stembureaus opnieuw geteld. Door de leden van het betreffende stembureau worden de biljetten een voor een opengevouwen. 
Een lid leest de roodgekleurde kandidaat hardop voor, twee leden noteren het op de turflijst en een ander persoon toont het biljet aan pers en publiek. Het lijkt een proces dat nog vele uren kan duren. De uitkomst van de hertelling is van groot belang omdat er in de telling tot nu kleine marges zijn in de stemmen die bepalend zijn voor de zetelverdeling in DNA. Er is berekend dat een verschil van twee stemmen invloed kan hebben op het aantal zetels dat de NDP zal krijgen. Met het voorlopige aantal zetels van 26, spant het er om of de NDP een meerderheid zal behalen in De Nationale Asemblee. Er wordt beweerd dat juist de NDP op een hertelling aandringt, om alsnog een zetel er bij te krijgen. Met het aantal van 51 zetels in de Nationale Assemblee heeft de NDP nu een nipte meerderheid. Het proces wordt nauwlettend gevolgd en er circuleren geruchten over fraude. Pas over enkele dagen weten we meer.
Voor meer berichtgeving uit de lokale kranten klik hier voor Starnieuws